İstanbul Teknik Üniversitesinden (İTÜ) Prof. Dr. Tuncay Taymaz’ın (Maden Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü) öncülüğünde, Maden Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Doç. Dr. Tuna Eken, Prof. Dr. Seda Yolsal-Çevikbilen ile Araştırma Görevlileri Ceyhun Erman ve Berkan Özkan’dan oluşan araştırma ekibi, 23 Nisan 2025 Mw 6,3 Silivri–Kumburgaz depremi hakkında şimdiye kadarki ilk ve en ayrıntılı bilimsel incelemeyi sunuyor.
Gelişmiş modelleme teknikleri ve hassas artçı deprem analizlerinin bir araya getirildiği çalışma, İstanbul’un güneyinde yer alan ve Kuzey Anadolu Fayı’nın (KAF) önemli kollarından biri olan Ana Marmara Fayı’nın (MMF) yaklaşık 260 yıldır sessiz kalan tehlikeli bir bölümünde, bu orta büyüklükteki depremin önemli bir “uyanış sinyali” olabileceğini ortaya koyuyor.
Araştırma sonuçları sismolojinin köklü dergilerinden birisi olan Journal of Seismology dergisinde yayımlanırken çalışma sırasında İTÜ ekibine, Prof. Dr. T. Serkan Irmak (Kocaeli Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği), Dr. Buse Turunçtur (CSIRO, Avustralya), ve Dr. Öğr. Üyesi Metin Kahraman (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Deprem Teknolojileri Enstitüsü) da gerçekleştirdikleri analizlerle katkıda bulundu.
23 Nisan depremi, Kuzey Anadolu Fayı'nın Marmara Denizi altından geçen en kritik fay parçalarından biri olan Marmara Ana Fayı üzerinde meydana geldi. Bu parça, İstanbul’a yakınlığı, 1766’dan beri büyük bir deprem üretmemiş olması, yapısal olarak kilitli durumda bulunması ve bölgede büyük bir gerilim biriktirmesi nedeniyle uzun zamandır Türkiye’nin en tehlikeli sismik boşluklarından biri olarak görülüyor. Araştırma ekibi, depremin tam da bu kilitli bölge ile kısmen sürünen (yavaşça kayan) fay parçası arasındaki geçiş zonunda gerçekleştiğini belirledi. Dünya genelinde bu tür geçiş bölgeleri hem orta büyüklükteki depremlerin odaklandığı hem de büyük depremlerin tetiklendiği hassas noktalar olarak biliniyor.
Bilim insanları kesin tahminlerde bulunmaktan kaçınırken, çalışmanın sonuçları Marmara’da uzun süredir beklenen büyük deprem riskini bir kez daha güçlü biçimde hatırlatıyor. 2025 depremi, geçiş bölgesini kırarak stresi doğuya doğru aktarmış olabilir; bu da Kumburgaz fay parçasının zaten yüksek olan gerilimini daha da artırmış görünüyor. Önceki araştırmalarda bu fay parçasında önümüzdeki onlarca yıl içinde Mw 7 ve üzeri bir depremin gerçekleşme olasılığı %35 ila %70 arasında hesaplanmıştı. Yeni bulgular, 1999 İzmit depremiyle başlayan ve batıya doğru devam eden stres aktarım zincirinin bir parçası olarak 2025 depreminin de bu süreci ileriye taşıdığına işaret ediyor. Kısacası, 23 Nisan 2025 depreminin yalnızca bağımsız bir deprem değil, daha büyük bir jeodinamik sürecin parçası olduğu düşünülüyor.
Kaynak: İTÜ Haberler
