Hollanda Savunma Bakanlığı (MoD), 13 Kasım 2025'te yaptığı açıklamada, Hollanda ve bazı NATO Avrupa ortaklarının, ittifakın altı adet Boeing E-7 Wedgetail havadan erken uyarı ve kontrol (AEW&C) uçağı satın alma programını iptal etme kararı aldığını duyurdu.
Uçak, 1982'de faaliyete geçen 18 uçaklık orijinal filodan 14'ü hala mevcut olan NATO'nun Boeing E-3A Sentry Hava İhbar ve Kontrol Sistemi (AWACS) filosunun yerini alacaktı.
Hollanda Savunma Bakanlığı, NATO'nun E-3A'ları hakkında, "Bunlar 2035 yılında hizmet ömrünün sonuna ulaşacak ve gürültü kirliliğine neden oluyor" dedi.
NATO AWACS filosu, Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde bulunan ve tam anlamıyla Almanya'nın Hollanda sınırında bulunan NATO Geilenkirchen Hava Üssü'nden faaliyet göstermektedir.
Haziran 2025 sonunda ABD Savunma Bakanlığı (DoD), artan maliyetler ve hayatta kalma endişeleri nedeniyle kendi Wedgetail programını iptal etmeyi planladığını duyurdu; ancak hızlı prototipleme amacıyla iki uçak alımı devam ediyor. Bu arada ABD Savunma Bakanlığı, odağını uzay tabanlı gözetleme çözümlerine kaydırırken daha fazla E-2D Gelişmiş Hawkeye AEW&C platformu satın alacağını açıkladı.
Hollanda Savunma Bakanlığı, "ABD'nin geçen Temmuz ayında çekilmesi nedeniyle, yedek program şu anda önemli değişikliklerden geçiyor," dedi. "Önceki program kapsamında hem stratejik hem de finansal temeller kaybolmuştu. Bu nedenle, Destek Ortaklığı Komitesi'nde birleşen kalan ülkeler, E-7 alımını durdurdu. Üyeler şu anda filo yenileme alternatiflerini araştırıyor ve yeni ortaklar arıyor."
Hollanda Savunma Bakanı Gijs Tuinman, "Hedefimiz, 2035 yılına kadar daha sessiz başka uçakların da hizmete girmesi. ABD'nin çekilmesi, Avrupa sanayisine mümkün olduğunca fazla yatırım yapmanın önemini de ortaya koyuyor." dedi.
NATO Wedgetail programının sona ermesi, Kasım 2023'te NATO Destek ve Tedarik Ajansı'nın (NSPA) aldığı bir tedarik kararıyla E-7 Wedgetail'e yenilen Saab'ın GlobalEye AEW&C platformu için alanı tamamen açık bırakıyor.
E-7 Wedgetail, kanat açıklığı 35,8 m olan ve sırtına monte edilmiş Northrop Grumman Çok Amaçlı Elektronik Taramalı Dizi (MESA) radarına sahip Boeing 737 Yeni Nesil ticari yolcu uçağı temel alınarak üretilirken, GlobalEye, kanat açıklığı 28,7 m olan ve yine sırtına monte edilmiş Saab'ın kendi Erieye Genişletilmiş Menzil radarını taşıyan daha küçük Bombardier Global 6000/6500 iş jeti menziline dayanmaktadır. GlobalEye'nin daha küçük boyutu, konuşlandırılabileceği havalimanı sayısını artırmaktadır.
E-7'nin menzili 6.500 km iken, MESA radarının 'yukarıya doğru' ufka doğru tarama yaptığı 'bak-yukarı' modunda maksimum tespit menzili 600 km'nin üzerinde, avcı uçağı büyüklüğündeki hedefleri aradığı 'aşağıya doğru' modunda ise 370 km'nin üzerindedir.
Temel bir Bombardier Global 6500'ün menzili 12.223 km'dir, ancak bir GlobalEye platformunun menzili bundan biraz daha azdır. Bu arada Saab, 35.000 ft'de çalışan bir GlobalEye'nin 458 km'yi aşan mesafelerde düşük seviyeli tehditleri (200 ft'te) tespit edebileceğini belirtiyor.
E-7 Wedgetail platformunun mevcut müşterileri Avustralya, Türkiye (E-7 Peace Eagle uçağı), Güney Kore ve Birleşik Krallık'tır.
GlobalEye platformu şu ana kadar Birleşik Arap Emirlikleri Hava Kuvvetleri'nde hizmet veriyor ve İsveç Hava Kuvvetleri'nin de siparişi üzerine üretiliyor.
