Saab, 2 Aralık 2025'te Brezilya Hava Kuvvetleri'nin (FAB), Brezilya'da bir Gripen E savaş uçağından MBDA Meteor görüş ötesi hava-hava füzesinin (BVRAAM) ilk atışlarını gerçekleştirdiğini duyurdu.
Brezilya'nın Rio Grande do Norte eyaletindeki Natal Hava Üssü'nde gerçekleştirilen BVR-X Teknik Tatbikatı sırasında Kasım 2025'te gerçekleşen atışlarda, belirlenen hedefleri başarıyla vuran iki Meteor BVRAAM kullanıldı.
Tatbikata özel olarak tasarlanan, modern savaş uçaklarının hız ve irtifa profilini taklit eden, manevra kabiliyeti yüksek iki Mirach 100/5 İHA hedeflendi. Bu sayede füzenin hassasiyetini göstermek için zorlu bir ortam yaratıldı ve değerlendirmeye gerçekçilik eklendi.
Birinci Hava Savunma Grubu'nun (1º GDA) katılımıyla gerçekleştirilen Teknik Tatbikat, dört adet Gripen E savaş uçağını büyük çaplı bir operasyonda bir araya getirerek, FAB teknisyenleri ve pilotlarının Meteor füzesini ilk kez muharebe benzeri koşullarda kullanabilmelerine imkan sağladı.
Natal Hava Üssü komutanı ve Teknik Tatbikat direktörü Hava Tümgeneral Breno Diogenes Gonçalves, Saab basın açıklamasında, "BVR-X, F-39E Gripen'in kabiliyetlerini genişletmede önemli bir adımdı," dedi. "Gripen ve Meteor kombinasyonu, Brezilya'nın muharebe gücünü yansıtıyor ve hava kuvvetlerimizin ve her şeyden önce ülkenin ihtiyaç duyduğu caydırıcılığı güçlendiriyor. Gelişmiş sensörler, görev sistemleri ve elektronik harp kabiliyetleri, kaçınmayı neredeyse imkansız hale getirecek şekilde tasarlanmış bir füzeyle bir araya geldiğinde, bu kombinasyon hava muharebesinde belirleyici bir avantaj sağlıyor," dedi.
Saab Brezilya Genel Müdürü Peter Dölling, "Bu operasyonun başarısı, Brezilya Hava Kuvvetleri, Saab ve MBDA arasındaki güçlü ortaklığın bir yansımasıdır," diye ekledi. "Bu yakın iş birliği sayesinde Brezilya'ya en son teknolojiyi getiriyoruz. Gripen ve Meteor kombinasyonu, ülkeyi dünya çapında bu düzeyde hava muharebesi inovasyonuna erişimi olan sayılı ülkelerden biri haline getiriyor."
MBDA'nın Amerika kıtası ihracat satışlarından sorumlu başkan yardımcısı Ricardo Mantovani, "Meteor, MBDA'nın DNA'sının özünde yatan en iyi örneklerden biri: iş birliği. MBDA liderliğindeki altı Avrupa ülkesinin, bugün faaliyette olan en gelişmiş hava-hava silah sistemini geliştirmek için gösterdiği ortak çabanın bir sonucu. İsveç'te Gripen E ile kullanım için onaylanan füze, operatörüne hava üstünlüğü sağlayan, oyunun kurallarını değiştiren bir silah. Brezilya'nın bu kabiliyetten faydalanması MBDA için bir gurur kaynağı." dedi.
Saab, Meteor'un ramjet motorunun tehdit önleme noktasına kadar itme gücü sağladığını ve "orta menzilli hava-hava füzeleri arasında en geniş kaçış bölgesini" oluşturduğunu belirtti. Meteor'un son oyun kinematiği ve patlamalı parçalanma harp başlığı da maksimum etkinlik sağlayarak, füzenin gece veya gündüz, her türlü hava koşulunda ve yoğun elektronik harp ortamlarında çok çeşitli hedeflere müdahale etmesini sağlıyor.
BVR-X Teknik Tatbikatı hazırlıkları, füze kullanımı konusunda önemli bilgi aktarımı alan Operasyonel Uygulamalar Enstitüsü de dahil olmak üzere Saab, MBDA ve çeşitli FAB birimlerinin desteğiyle gerçekleştirildi. Devriye uçakları ayrıca, güvenli fırlatma koşullarının sağlanması için deniz sahasının güvenliğini sağlamaya yardımcı oldu.
Brezilya'da Embraer tarafından ortak üretilen tek kişilik Gripen E ve çift kişilik Gripen F, Aralık 2022'de FAB hizmetine girdi. FAB, Brezilya hizmetinde F-39E/F olarak bilinen 36 Gripen E/F'den oluşan bir filoyu sahaya sürmeyi planlıyor.
Gripen E
Saab JAS 39 Gripen, İsveçli havacılık ve uzay şirketi SAAB tarafından üretilen hafif, tek motorlu, süpersonik ve çok maksatlı bir savaş uçağıdır. Gripen, gevşek stabilite tasarımına ve fly-by-wire uçuş kontrollerine sahip delta kanat ve kanatçık konfigürasyonuna sahiptir ve daha sonraki modeller tamamen NATO standartlarına uygundur. 2025 itibarıyla A-F modelleri dâhil olmak üzere 280'den fazla Gripen alıcılara teslim edildi.
1979 yılında İsveç hükûmeti, Saab 35 Draken ve 37 Viggen uçaklarının yerini alacak “savaş, saldırı ve keşif uçağı” (JAS) geliştirme çalışmalarına başladı. Saab'ın tasarımı seçildi ve JAS 39 olarak geliştirildi. İlk uçuş 1988'de yapıldı, ilk seri üretim uçağı 1993'te teslim edildi ve 1996'da İsveç Hava Kuvvetleri'nde hizmete girdi. Daha gelişmiş aviyonik sistemler ve uzun görev süreleri için yapılan yükseltilmiş varyantlar ise 2003'te hizmete girmeye başladı.
Uçağı uluslararası pazarda satmak için Saab, yabancı havacılık şirketleriyle ortaklıklar ve işbirlikleri kurdu. Gripen'in ilk modelleri Orta Avrupa, Güney Afrika ve Güneydoğu Asya ülkelerine yapılan satışlarla ihracat pazarında orta düzeyde başarı elde etti. Bazı alımlarda rüşvet şüphesi bulunmasına rağmen, İsveçli yetkililer 2009 yılında soruşturmayı kapattı.
Meteor Füzeleri
Meteor , MBDA tarafından geliştirilip üretilen, Avrupa menşeli, aktif radar güdümlü, görsel menzil dışı hava-hava füzesidir (BVRAAM). Çoklu atış kabiliyeti (birden fazla hedefe karşı çoklu fırlatma) sunar ve jet uçakları gibi yüksek manevra kabiliyetine sahip hedefleri ve yoğun elektronik karşı önlem (ECM) ortamında İHA'lar ve seyir füzeleri gibi küçük hedefleri 200 kilometreyi (110 nm) aşan bir menzille vurma yeteneğine sahiptir.
Katı yakıtlı ramjet motoru, füzenin Mach 4'ün üzerinde bir hızda seyretmesini sağlar ve füzeye itme ve orta menzil ivmesi sağlar. Çift yönlü bir veri bağlantısı, fırlatma uçağının, gerektiğinde diğer taraflardan gelen veriler de dahil olmak üzere, orta menzil hedef güncellemeleri veya yeniden hedefleme sağlamasına olanak tanır. Veri bağlantısı, işlevsel ve kinematik durum, birden fazla hedef hakkında bilgi ve arayıcı tarafından hedef ediniminin bildirimi gibi füze bilgilerini iletebilir. MBDA'ya göre Meteor, kendi türündeki mevcut hava-hava füzelerinin üç ila altı katı kinetik performansa sahiptir. Füze, yıkıcı etkileri ve güvenilirliği en üst düzeye çıkarmak için hem yakınlık hem de darbe fünyeleriyle donatılmıştır.
Ortak bir Avrupa projesinin meyvesi olan Meteor füzeleri ilk olarak Nisan 2016'da İsveç Hava Kuvvetleri'nin JAS 39 Gripens uçağında hizmete girdi ve resmi olarak Temmuz 2016'da ilk operasyonel kabiliyet (IOC) elde etti. Ayrıca Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri ile Donanma'nın Dassault Rafale'sini ve Kraliyet Hava Kuvvetleri , Alman Hava Kuvvetleri , İtalyan Hava Kuvvetleri ve İspanyol Hava Kuvvetleri'nin Eurofighter Typhoon uçaklarını da donatıyorlar. Meteor ayrıca İngiliz ve İtalyan F-35 Lightning II'lerini donatmak için tasarlandı ve Rafale, Typhoon ve Gripen'in çeşitli müşterilerine ihraç edildi.
İngiltere'den ve bazı körfez ülkelerinden alacağımız Eurofighter Typhoon uçakları ile bu gelişmiş füzeyi de alıp kullanacağız.
