Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk1, Kırgızistan’da idam cezasının geri getirilmesine yönelik anayasa değişikliği teklifine karşı çıkarak, bu adımın Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (ICCPR) ve Ek İhtiyari Protokol kapsamında ciddi bir ihlal teşkil edeceğini ifade etti.
Kırgızistan'da 17 yaşındaki Aysulu Mukaşeva’nın cinsel saldırıya uğrayarak öldürülmesi, kamuoyunda büyük tepki yarattı. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, bu olayın ardından cinayet ve cinsel suçlar için idam cezasının geri getirilmesini öngören anayasa değişikliği teklifini gündeme taşıdı.
Teklifin ilerleyen haftalarda referanduma sunulması, ardından parlamento onayına gitmesi bekleniyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, “Kırgızistan yetkililerinin idam cezasını geri getirme planı arkasında yatan suçlar elbette dehşet vericidir ve bu suçlar karşısında adalet sağlanmalıdır. Ancak idam cezasının ağır suçları önlediğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Cinsel şiddet dâhil olmak üzere şiddet suçlarına karşı alınacak önlemler mağdur odaklı olmalıdır” ifadelerini kullandı.
Volker Türk, Kırgızistan’ı idam cezasını geri getirmek yerine hukukun üstünlüğünü güçlendirmeye, adalete ve adli yardıma etkili erişimi sağlamaya odaklanmaya davet etti.
Kırgızistan, 1998 yılında idam cezasını kaldırmış, 2010’da ise ICCPR ile Ek İhtiyari Protokolü’nü imzalayarak idam cezası yasağını kalıcı hâle getirmişti.
Ülkede idam cezasının geri getirilmesine yönelik anayasa tasarısı kamuoyunda tartışılmaya devam ediyor. Kırgızistan'da son idam cezası 1998 yılında uygulandı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi Amerika Birleşik Devletleri'nde ölüm cezası, ülke genelinde federal düzeyde, 27 eyalette ve Amerikan Samoası'nda yasal bir cezadır. Ayrıca bazı askeri suçlar için de yasal bir cezadır. Dünyada en çok idam cezası uygulanan ülkeler Çin, İran, Suudi Arabistan, Mısır ve Amerika Birleşik Devletleri'dir. Bu ülkelere söyleyecek sözü olmayan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiserliğinin Kırgızistan'a bu konuda uyarıda bulunması manasız bir iç işlerine karışma değilse nedir?
1:Volker Türk, Avusturyalı bir avukatve Birleşmiş Milletler yetkilisidir. 17 Ekim 2022'den bu yana Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri'dir. Soyadına bakıp Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı zannedilmemelidir.