Bir ülkeye yönelik yabancı sermaye yatırımlarını ikiye ayırarak incelemek gerekir:
1. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları; bir ülke sınırları dışındaki yatırımcıların ilgili ülkeye fabrika gibi üretim tesisleri kurarak, şube açarak, taşınmaz edinerek veya var olan bir şirketi tamamen ya da kısmen satın alarak yaptıkları yatırımlardır.
2. Dolaylı yabancı sermaye yatırımları ise hisse senedi alımı, tahvil alımı gibi yollarla gerçekleştirilen portföy yatırımlarını kapsamaktadır.
Doğrudan ve dolaylı yabancı sermaye yatırımları arasındaki üç temel fark vardır:
a) Doğrudan yatırımlar kalıcıdır (uzun vadeli) buna karşılık dolaylı yatırımlar geçicidir (kısa vadeli.) O nedenle dolaylı yabancı sermaye yatırımlarına sıcak para da denir.
b) Doğrudan yatırımlar, yatırımcısına yönetim yetkisi vermesine karşılık dolaylı yatırımlar yatırımcısına yönetime karışma yetkisi vermez.
c) Doğrudan yatırımlar, kârlılığı artırmak için verimliliği artırmaya dolayısıyla yeni teknoloji getirmeye veya üretim biçiminde değişikliğe gitmeye dönük değişiklikler yapabilirler. Oysa dolaylı yatırımların yönetim yetkisi olmaması nedeniyle böyle değişikliklere gitme hakkı bulunmamaktadır.
Ülkemize sermaye gelmesini ne kadar istesek de yabancı sermaye bize ballı özelleştirmeler, ballı borsa ve faize geliyor. Karını devletten garantili ve katlamalı alacağı yol, köprü, şehir hastanelerine sömürge ekonomisi uygulamaya geliyor. Sıcak para olarak geliyor. Ciddi bir yatırım ve istihdam için gelmiyor.
Türk tüketicisiyle 1990 yılında tanışan Hyundai, 2002 yılından bugüne kadar 1.8 milyondan fazla araç ihracatı gerçekleştirdi. Hyundai, Türkiye’de en çok sevilen otomobil markaları arasında. Bir zamanlar Türkiye'de montajın ve satışın ötesinde üretim yapmak istedi. Aradığını Çek Cumhuriyeti'nde buldu.
Alman otomobil üreticisi Volkswagen’in tepe yöneticisi (CEO) Herbert Diess, Türkiye’de kurulması planlanan fabrika projesinden vazgeçme nedenlerinden birisinin ülkedeki siyasi durum olduğunu ilk defa itiraf etti. Alman ekonomi dergisi WirtschaftsWoche’e konuşan Diess, şirketin iş konseyinin siyasi nedenlerden dolayı Türkiye’de fabrika kurulmasına karşı olduğunu söyledi. Diess, şirket hissedarlarının da Türkiye’deki siyasi durumdan edişe duyduğunu aktardı. O siyasi sebepler neydi?
Kocaeli'nin Gebze ilçesindeki Honda fabrikası, 24 yıllık üretim sürecinin sonrasında son Honda Civic Sedan'ın da banttan inmesiyle kapatıldı. Honda'nın fabrikayı kapatma nedeniyle ilgili olarak çeşitli iddialar ortaya atılırken, asıl nedeninin emisyon değerleri baskısı ve elektrikli modellere yoğunlaşma isteği olduğu öğrenildi.
Çinli otomotiv devi, yatırım için kararını verdi. Daha önce yatırımın Türkiye'de de yapılabileceğini açıklayan Chery, rotayı İspanya'ya kırdı. Böylece, Volkswagen'in Manisa'da kurmayı planladığı fabrika gibi Chery de Türkiye dışından bir ülkeyi tercih etti. İspanyol hükümeti ve Japon üretici EV Motors, Çinli Chery Auto'nun Avrupa'daki ilk üretim tesisi olan İspanya'da otomobil üretimine başlamak için anlaşmaya yakın olduğunu söyledi.
İstikrarın ve hukuki güvencelerin olmadığı yerden yerli de yabancı da kaçar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder