Rusya ve Azerbaycan, Rus barış güçlerinin Karabağ ve diğer bölgelerden çekilmeye başladığını duyurdu. Yaklaşık 2 bin Rus barış gücü askeri, 2020 yılında Ermenistan'la varılan ateşkes çerçevesinde bölgede konuşlandırılmıştı. Azerbaycan'da sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Rus zırhlı personel taşıyıcı araçların Rusya'nın güneyindeki Dağıstan'a doğru gittiği görüldü. Kremlin de Rus güçlerinin çekildiğini teyit etti.
Kremlin Basın Sözcüsü Dmitri Sergeyeviç Peskov, Moskova'da gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını cevapladı. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde konuşlanan Rus askeri birliklerinin çekilmeye başladığı yönündeki haberlerin doğru olup olmadığı sorusuna Peskov, "Evet, gerçekten öyle." diye cevap verdi.
27 Eylül 2020'de başlayan ve 44 gün süren 2. Karabağ Savaşı, 10 Kasım 2020'de Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya liderlerinin üçlü bildirisiyle sona ermişti.
Bildiri gereği, Karabağ'da Ermeni nüfusun bulunduğu yerleşim birimlerinin ve Laçın Koridoru diye bilinen Hankendi-Laçın yolunun güvenliğini sağlamak için bölgeye 1960 askerden oluşan ve "Rus Barış Gücü" diye isimlendirilen Rus birlikleri yerleştirilmişti. Beş yıl süreyle yerleştirilen "Rus Barış Gücü"nün görev süresinin 10 Kasım 2025'te bitmesi öngörülüyordu.
İkinci Karabağ Savaşı’nın kaybedilmesinde fatura Nikol Paşinyan’a kesilirken Ermenistan bir yandan iç siyasi kargaşaya sürüklenmiş diğer yandan da kendini sorgulama süreci içerisine girmiştir. Paşinyan, Karabağ yenilgisi sonrasında 20 Haziran 2021 seçimleriyle güven tazelemiş olsa da muhalif siyasi partiler ve aşırı milliyetçi çizgideki toplumsal gruplar yenilgiyi hazmedememiştir. Bölünmüş Ermeni siyaseti Karabağ meselesinin çözümünde ya Batılı ülkelere yaklaşma ya da Rusya’ya dayanma tercihleri arasında kutuplaşmıştır.
İkinci Karabağ Savaşı’nı sonlandıran 9 Kasım 2020 tarihli Moskova Ateşkesi’nin hükümlerinin uygulanması noktasında nakıs kalan Ermeniler, Zengezur Koridoru’nun açılmasına isteksiz yaklaşmıştır. Zengezur ve Laçın koridorlarının karşılıklı açık kalmasına hükmeden ateşkes anlaşmasının uygulanmasındaki aksaklık, Azerbaycan tarafını bir bekleme sürecine sokmuş ancak barış anlaşmasının diplomasi yoluyla başarılması umudu canlı tutulmuştur. Karabağ’da kendini defakto bir devlet olarak gören ve İkinci Karabağ Savaşı’nın sonuçlarını kabullenemeyen Karabağ Ermenileri ise Ermenistan’dan ayrı bir devletmiş gibi 2022’de Azerbaycan ordusu ile gerginliği artırmış ve Rus Barış Gücünün bölgedeki varlığından cesaret alarak Azerbaycan’ın Karabağ’a müdahale edemeyeceği yanılgısını yaşamıştır. Öte yandan sözde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adıyla Karabağ Ermenileri temsilcilerinin Samvel Şahramanyan’ı cumhurbaşkanı seçmesi arzulanan barış anlaşmasının ruhuna zarar vermiştir.
Azerbaycan –Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olması hasebiyle– Laçın Koridoru üzerinden yapılan yardımları askeri malzeme taşınması iddiasıyla askıya alırken Ağdam üzerinden yapılacak insani yardımlara ise kontrol şartı ile müsaade edeceğini ilan etmiştir. Ayrıca Azerbaycan, Karabağ Ermenilerine insani yardım malzemesi yardımı yapmaya başlamış ancak Karabağ Ermenileri Azerbaycan vatandaşı olmayı kabul etmeyerek yardım konvoylarını yakmakla tehdit etmiştir.
Karabağ Ermenilerinin silahlanması ve mayın döşeme faaliyetlerinin artması üzerine Azerbaycan 19 Eylül 2023’te “antiterör operasyonu” başlatmış ve tespit edilen hedefler hassas mühimmatla imha edilmiştir. Aynı anda Karabağ istikametinde kolluk güçleriyle “anayasal düzeni tesis etmek” üzere nokta operasyonlar düzenlemiştir. Rus Barış Gücü icra edilen operasyonlarda sivillere zarar verilmediği açıklamasını yapmıştır. Azerbaycan’ın hukukilik ve orantılılık esasına göre icra ettiği iç güvenlik operasyonu sonrasında Ermenistan ve Karabağ Ermenileri Moskova’dan beklediği desteği görmemiş, silah bırakma kararı almış ve Rus Barış Gücü gözetiminde Azerbaycanlı yetkililerle Hankendi’nde görüşmüştür. Görüşmede net bir karara varılamamış olmasına rağmen Karabağ Ermenileri Azerbaycan’ın taleplerini fiiliyatta kabullenmiştir. Ancak bir kısım kendilerini asker kabul eden terörist bu teslimiyete karşı çıkmış ve ormanlık alanlara çekilmiştir. Bazı Karabağ Ermenileri ise Karabağ’dan Ermenistan’a göç etme arayışına girmiştir.
Ermeni siyasetinin Batıcılık ve Rusçuluk arasında sıkışmasıyla iktidar gelgitleri yaşayan Ermenistan, tehdit ve uzlaşma siyaseti arasında sağlıklı bir tercih yapamamıştır.
Ermenistan'ın da Karabağ Ermenilerinin de menfaati Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya ve İran ile barış içinde yaşamaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder