Eğitim Yönetimi ve Siyaset

 

Biz 1960 öncesini bilmeyiz. Yaşımız gereği 1971 öncesinde gördüklerimizi de anladığımızı iddia edemeyiz.

1970’li yıllardan itibaren Türkiye’de eğitim yönetimi siyasetin gölgesinde kalmıştır. Kanunlar ve yönetmelikler şimdiki kadar laçka olmasa da her siyasi iktidar kendi il ve ilçe müdürleriyle çalışmayı tercih etmiş; bazen okul müdürleri de bu siyasi ihtirasların kurbanı olmuşlardı.

Ortaokul yıllarımızda öğretmenlerimizin sırayla müdür olmasını o yaşımızda izah edemezdik. Sonradan öğrendik. Lise yıllarımızda da Güneş Motel buluşması eseri gerçekleşen bir CHP iktidarı, bir Ecevit hükumeti  iş başına gelmiş, 1978 yılında okulumuzun bütün yöneticileri hatta bazı öğretmen ve öğrencileri Türkiye’nin muhtelif yerlerine dağıtılmıştı. Biz de bu kıyımdan daha 16 yaşımızdayken nasibimizi almıştık.

İller değişiyor ama hak kaybı pek fazla olmuyordu o yıllarda. 12 Eylül darbecileri bile kazanılmış haklara saygı göstermişlerdi. 1980 Yılında Adalet Partisi hükumetinin seçtiği memurlar ihtilalden sonra Milli Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında işe başladılar.

1997 Yılında iktidar olan DSP’li Ecevit hükumeti de bu siyasi haksızlıkları yapmaya devam etti ama işin mevzuat kısmında çok güzel çalışmalar da yaptı. Bu mevzuatı kendi teşkilatının talepleri yüzünden uygulama imkanı bulamadı. O dönemde Milli Eğitim Bakanlığı teşkilatında Eğitim-Sen’in borusu ötüyordu. Ötmediği yerde İl Milli Eğitim Müdürleri, müfettişleri devreye sokuyordu.

2002 Yılında iktidar olan Ak Parti önce bu mevzuata uydu. Eksik kalanları tamamlama yoluna gitti. Milli Eğitim Bakanı Erkan Mumcu tedviren ve vekaleten Eğitim-Sen mensubu yandaşlarla ve yoldaşlarla doldurulan kadroları boşaltıp liyakate yol açtı. Ancak Mumcu’nun hazırladığı demokratik YÖK Kanun taslağı Genel Başkanı Erdoğan tarafında “bedelini ödemeyiz” gerekçesiyle kenara atıldı.

Milli Eğitimde Hüseyin Çelik dönemi başlayınca Ak Parti’nin niyet ve metodları ortaya çıkmaya başladı.

Hüseyin Çelik döneminde kadrolu öğretmenlerin yanında binlerce ücretli öğretmen olduğu yetmezmiş gibi “sözleşmeli öğretmenlik” uygulaması başlatıldı. Hem de farklı farklı. 657 sayılı kanuna göre mevsimlik işçiler için uygulanan 4/C maddesine göre sözleşmeli öğretmen atandı. Tepkiler üzerine işçi sayılmayan ancak mali yılla sınırlı sözleşme yapılan öğretmenler atanır oldu.

Bu atamalar Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) denen imtihanla yapılırken bazı yakınlarını imtihansız atamaya da çalıştılar.

2010 Yılında Ömer Dinçer’in bakan olduğu günlerde 652 sayılı KHK ile Milli Eğitim Bakanlığının Merkez, Taşra ve Yurtdışı teşkilatlarının tepe yönetimi boşaltılıp Fethullahçı kadrolara yer açtılar. Kazanılmış hak kavramı ayaklar altına alındı.

2013 Yılında yaşadıkları çalınan mali ve idari gücü paylaşamama krizi olan 17-25 Aralık skandallar haftasından sonra çıkardıkları 6528 sayılı kanunla eski ortaklarının dersanelerini sözde kapatırken (aslında adları değişti) Milli Eğitim Bakanlığının merkez, taşra ve eğitim kurumları yöneticilerinin görevlerine son verdiler. Okul müdür yardımcısına kadar görevine son verilen idareciler için yandaş sendika ve vakıfların isteklerine uygun atama yolları açtılar. Kazanılmış haklar artık tamamen kazanılmış olmaktan çıkmıştı.

Bu yollardan biri var ki rezaletin bundan büyüğü yaşanmamıştı: Yeni atanan veya vekaleten görevlendirilen ilçe milli eğitim müdürleri ve şube müdürlerinden kurulan komisyonlar okul müdürlerine puan verdiler. Barajı yalnız yandaş sendika mensupları aşabildi. Öyle ki İstanbul’da atandığı okulu sıfırdan alıp Kabataş, Galatasaray ve İstanbul liseleri ile yarışır hale getiren 300’e yakın teşekkür ve takdir belgeli okul müdürü Mehmet Keskin bile puan barajını aşamadı.

Proje okulları rezaletin başka bir boyutudur. Okul müdürünü de müdür yardımcısını da yandaş sendika belirler. Resmi makamlara onaylamak kalır.

Bu metodlarla atanan müdürlerin görevi başarıyı yükseltmek değil; okul-aile birliklerinin yandaş esnaftan alışveriş yapmasını sağlamaktır.

OECD’nin 38 tam üyesi ile 2022 yılında ortak üye ülkelerle ilgili hazırladığı eğitim raporu kamuoyuna açıklandı. Buna göre Türkiye, ilköğretimden yükseköğretim düzeyine kadar öğrenci başına yıllık harcamada OECD ülkeleri içinde son sıralarda kaldı. Mevcut verilere göre Türkiye, öğrenci başına ortalama 5 bin 743 dolarlık yıllık harcamayla 36 ülke içinde 34. sırada. OECD’de ortalama ise 11 bin 990 dolar.

Şimdi siz bunlardan çocuklarınıza iyi eğitim vermelerini ve başarı evlatlar yetiştirmelerini mi bekliyorsunuz?

Daha çok beklersiniz…

Mahir Ünlü